10 January 2023
ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігінің 2022 жылдың 28 желтоқсандағы бұйрығымен қасқыр аңшылық объектісі болып табылатын бағалы жануарлар түрі тізбесіне кіргізілді. Соған қоса, аңшылық мезгілінен тыс уақытта үй жануарларына шабуыл жасалған жағдайда қасқыр санын ретке келтіру мүмкіншілігі де сақталады.
Бұл не үшін маңызды? Бұрын қасқыр саны реттелуге тиіс жануарлар түрі тізімінде болды. Яғни жыл бойы бөріні іс жүзінде бақылаусыз, ал 2021 жылдың сәуіріне дейін қарда жүргішпен де аулау мүмкін болатын. Мұндай жол дала түршелері популяциясына айтарлықтай зиян келтірді.
2014-2018 жылдары АСБК елдің далалық аймақтарында қасқыр санының іс жүзіндегі көрінісі ресми сандардан айтарлықтай ерекшеленетінін анықтап баяндады. Қостанай, Ақтөбе, Қарағанды және Ақмола облыстарының бірқатар аудандарында аңшылық мамандары, аңшылар және жергілікті тұрғындар арасында жүргізілген сауалнамаларға қатысты, қасқыр расында жоқтың қасына айналды.
Мәселен, сауалнама деректеріне сүйенсек, бригада аңшылары бір шыққанда жүзге дейін қасқырды аулай алған. 2010 жылдан кейін осындай аңшылыққа қатысушылар олжа көлемінің айтарлықтай азайғанын атап өткен, ал 2015 жылдан кейін Ақтөбе және Қостанай облыстарының кейбір аудандарында бір шыққанда қасқырдың ізі де көрінбейтінін байқаған.
Ірі жыртқыштар популяцияларының оңтайлы санынан азаюы әрдайым экожүйеге кері әсерін тигізеді. Сондықтан 2014 жылдан бастап, АСБК қасқыр санын бақылау бойынша биологиялық негіздеме әзірлеу жұмысына жылда қатысып жүрді және оған ауланатын түр мәртебесін беруді ұсынды, бұл аса сапалы есеп жүргізу, алуды бақылау және оңтайлы санын сақтауда аңшылықты пайдаланушылардың мүдделілігін жақсартуға мүмкіндік береді деп түсіндірді. Бұны барлық облыс аңшылық пайдаланушылары мақұлдады. 2021 жылы ұсынысты ҚР ЭТРМ Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің ғылыми-техникалық кеңесі, аңшылық қауымдастықтар өкілдері және облыстық аумақтық инспекциялар қолдады.
Әрине, алда түрді есепке алу, аулау тәсімі есебін пысықтау, оңтайлы санын анықтауды ұйымдастыру секілді бірқатар мәселелер тұр. Дегенмен бұл Қазақстандағы қасқыр популяциясын тиімді басқару жолындағы алғашқы маңызды қадам.
Сурет: Альберт Салемгареев / АСБК
Поделиться с друзьями