21 July 2023

4-6 шілдеде Қырғызстан астанасында Орта Азия елдеріндегі жануар және өсімдіктер жабайы түрлерінің заңсыз айналымына қарсы күресетін ұйымдар өкілдері кездесті. Кездесу Қазақстан, Қырғызстан және Өзбекстан елдерінің осы саладағы ынтымақтастығын арттыру мақсатымен өтті. Іс-шараны Қырғыз Республикасының табиғи ресурс, экология және техникалық қадағалау министрлігі,  TRAFFIC жабайы табиғат объектілерінің заңсыз айналымын бақылау желісі және Fauna & Flora  халықаралық ұйымы ұйымдастырды. Оған АСБК, Өзбекстан Республикасы Ғылым академиясының зоология институты және де «Экомактаб» қоғамдық ұйымы өз қолдауын көрсетті.

Жабайы жануар мен өсімдіктерді заңсыз саудалау Орталық Азия өңіріндегі биоалуантүрлілік және экологиялық тепе-теңдікке зиянын тигізеді. Бұл көлеңкелі бизнестен түскен пайдадан топтасқан браконьер жүйесі күшейген сайын, табиғатты қорғау және құқық қорғау құрылымдарының көтерер жүгі ауырлайды. Бішкекте болған семинарда жауапты мекеме қызметкерлері жиналып, тәжірибе алмасты, заңсыз кәсіпке қарсы әрекет етуде біршама әдістемені оқып үйренді.

Семинарға бірқатар мекеме өкілдері қатысты: экология, кеден және шекара қызметі, прокуратура, ғылыми ұйымдар, Еуропа одағы және АҚШ-тың ұлттық және халықаралық табиғатты қорғау қорлары, CITES хатшылығы, Орталық Азиядағы шекараларды басқаруға қарасу бағдарламасы (BOMCA), АҚШ және Ұлыбритания елшілігі, Қырғыз Республикасындағы Еуропа одағы өкілдігі және Қытай кеден қызметі.

Кездесуде екі жобаның нәтижесі ұсынылды. АСБК олармен Fauna & Flora, TRAFFIC, Өзбекстан Республикасы Ғылым академиясының зоология институты және де «Экомактаб» қоғамдық ұйымымен серіктестікте 2021 жылдың қазан айынан бері айналысып келеді. Екеуі де жабайы жануарларды заңсыз саудалаумен күреске және құқық қорғау органдары қызметкерлері әлеуетін нығайтуға беттелген. 2022-2023 жылдар аралығында атқарылған шаралар:

• ТРАФФИК АСБК және әріптестерімен біріге соңғы 10 жылғы Орталық Азиядағы төрт елдің жабайы табиғаты объектілерін заңды және заңсыз саудалауға қатысты барлық қолжетімді мәліметті саралап, есеп берді.
• 2022 жылдың шілде айында АСБК жануарлар дүниесі объектілерінің заңсыз контрабанда орындары және дериваттарды іздегіш иттердің үлесі жайында зерттеуді жаңартты.
• 2022 жылы тамыз–желтоқсан айлары аралығында шекара қызметіне дериваттарды іздеп табатын үш итті үйретіп дайындауға көмек көрсетілді.
• АСБК Fauna & Flora және әріптестермен біріге SMART жүйесін қолдану бойынша Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан мамандары арасында тәжірибе алмасуға аймақтық екі кездесу өткізді. Мақсаты – қорғалатын аумақтарда SMART жүйесін енгізуге көмек көрсету және дерек жинау мен торуды тиімді ұйымдастыру.
• 2023 жылдың наурызында қызметтік-іздегіш иттерді жабайы табиғатқа қарсы қылмыспен күреске қолдану бойынша Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Грузия және Чехия елдері кинологтарына арнап тәжірибе алмасатын халықаралық практикалық семинар өткізілді.

Қазіргі таңда деректер жинау тәжірибесіне есеп, ҚР заңнамасына талдау дайындалуда, және де СИТЕС Конвенциясы ережелерін қолдануға оқу модульдерін әзірлеу аяқталуда.

Жобалық іс-шаралар мен өткізілген семинар Ұлыбритания жабайы жануарлары және өсімдіктерін заңсыз саудалаумен күресу қоры, АҚШ Есірткі заттарының халықаралық айналымына қарсы күрес және құқық қорғау қызметі бюросының (INL) қаржылай қолдауымен іске асырылды.